So với chính sách thương mại đối ngoại, việc triển khai chính sách đối nội của Trump hiện diễn ra suôn sẻ hơn, chủ yếu nhờ Đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát cả Thượng viện và Hạ viện. Do đó, dù các sắc lệnh hành pháp liên quan đến nhập cư có thể gặp thách thức pháp lý tại các bang do Đảng Dân chủ lãnh đạo, tiến trình thực hiện chính sách nói chung vẫn tương đối ổn định. Tuy nhiên, các chính sách trong nước của Trump vẫn chưa đụng tới những vấn đề khó khăn nhất, chẳng hạn như cắt giảm đáng kể thâm hụt ngân sách liên bang, trục xuất người nhập cư trái phép một cách có hiệu quả và tìm giải pháp giảm lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ để hạ chi phí tài chính của chính phủ.
Trong hai tuần qua, Elon Musk đã xuất hiện công khai nhiều lần và công bố một loạt sáng kiến, bao gồm việc xóa bỏ các cơ quan chính phủ như các phòng ban về Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập (DEI) và Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID). Những động thái này khó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của người dân Mỹ bình thường, ít nhất là trong ngắn hạn, do đó không vấp phải sự phản đối lớn từ công chúng. Tuy nhiên, các cơ quan này thực tế không tiêu tốn quá nhiều ngân sách liên bang, với tổng chi tiêu chỉ ở mức vài chục tỷ USD – vẫn còn cách rất xa so với mục tiêu cắt giảm 1,000 tỷ USD chi tiêu mỗi năm mà Musk đề ra.
Nếu Trump hoặc Musk tiếp tục thúc đẩy chương trình nghị sự của họ, việc cắt giảm ngân sách cho các dự án quy mô lớn và quan trọng hơn chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến thu nhập và phúc lợi của người dân Mỹ, dẫn đến sự phản đối ngày càng tăng. Chẳng hạn, Musk đã gợi ý rằng ông đang cân nhắc giải thể Bộ Giáo dục Hoa Kỳ – một động thái có tác động lớn hơn nhiều đến công dân bình thường và nền kinh tế so với việc loại bỏ DEI hay USAID.
Trong năm tài chính 2024, tổng chi tiêu của Bộ Giáo dục Hoa Kỳ đạt 268.4 tỷ USD, trong đó 160.7 tỷ USD được phân bổ cho Văn phòng Hỗ trợ Sinh viên Liên bang. Kể từ năm 2020, nguồn ngân sách gia tăng này đã giúp hỗ trợ tài chính cho nhiều gia đình Mỹ thuộc tầng lớp thấp và trung lưu có khoản vay sinh viên, đồng thời giúp nhiều sinh viên có thu nhập thấp trang trải học phí ngày càng tăng. Nếu các chương trình hỗ trợ này bị cắt giảm, nhiều gia đình thuộc tầng lớp thấp và trung lưu tại Mỹ sẽ phải chịu áp lực tài chính đáng kể.
Ngoài ra, một phần lớn ngân sách của Bộ Giáo dục cũng được dùng để tài trợ cho nghiên cứu khoa học quan trọng và hỗ trợ các chương trình giáo dục dành cho người khuyết tật về thể chất và trí tuệ tại Hoa Kỳ.
Hơn nữa, kế hoạch cải cách hệ thống y tế Mỹ của Trump, bao gồm Medicaid và Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA), có thể gây ra làn sóng bất mãn trên diện rộng. Trước đó, chính quyền Trump đã công bố ý định bắt đầu cắt giảm chi tiêu y tế liên bang và hạn chế, thậm chí xóa bỏ ACA – chương trình được thiết lập dưới thời Tổng thống Obama – trong năm tài chính tới. Kế hoạch này sẽ buộc người dân Mỹ phải chi trả nhiều hơn cho dịch vụ y tế thông qua bảo hiểm tư nhân, trong khi phần ngân sách tiết kiệm được sẽ được sử dụng để tài trợ cho các đợt cắt giảm thuế mà Trump đã cam kết. Tuy nhiên, theo dữ liệu thăm dò ý kiến hiện tại, đa số cử tri, bao gồm cả đảng viên Dân chủ và Cộng hòa, đều phản đối sự thay đổi chính sách này.
Vấn đề cốt lõi là việc cắt giảm chi tiêu ngày càng sâu rộng không chỉ làm gia tăng sự bất mãn của những người bị ảnh hưởng trực tiếp, mà còn có thể dẫn đến suy giảm chi tiêu tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế tại Mỹ, cuối cùng làm suy giảm sự ủng hộ dành cho chính quyền Trump.
Theo dữ liệu từ một trang web thăm dò ý kiến của Mỹ, tỷ lệ không ủng hộ Trump đã tăng từ 41.5% lên 44.4% trong 16 ngày đầu sau khi nhậm chức, trong khi tỷ lệ ủng hộ giảm từ 49.7% xuống 49% (Hình 5). Điều này cho thấy chính quyền Trump không có nhiều dư địa để mắc sai lầm lớn khi thực hiện các chính sách mang tính cải cách mạnh mẽ.
Tất nhiên, vẫn còn quá sớm để đưa ra đánh giá chắc chắn về sự thành công hay thất bại của các chính sách đối nội và đối ngoại của Trump. Tuy nhiên, có thể kết luận một cách hợp lý rằng những thách thức và áp lực cả trong lẫn ngoài nước mà chính quyền Trump phải đối mặt chắc chắn sẽ tiếp tục gia tăng trong tương lai.
*Bài viết được lược dịch từ “Straits Financial Chief Economist Commentary – February 2025”
